- Με τον Καν. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων» έχουν συγχωνευτεί οι κανονισμοί 510/2006 και 509/2006 σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο.
- Με τον Καν. 668/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την θέσπιση κανόνων εφαρμογής του καν. 1151/2012 «για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων»
- Στην Ελληνική νομοθεσία το ΦΕΚ (Αρ.φύλλου 406/Β/2007) αφορά τα προϊόντα Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε. ενώ το ΦΕΚ (Αρ.φύλλου 4980/Β/2018) τροποποιεί και ουσιαστικά συμπληρώνει το ΦΕΚ 406/2007 σχετικά με τα προϊόντα Ε.Π.Ι.Π.
Ορισμοί
Π.Ο.Π. – Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης
Νοείται το όνομα μιας περιοχής, τόπου ή χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή ή τόπο ή χώρα.
Η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά του οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τους φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία λαμβάνουν χώρα στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
Π.Γ.Ε. (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη)
Νοείται το όνομα μιας περιοχής, τόπου ή χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, τόπο ή χώρα.
Η συγκεκριμένη ποιότητα, φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό αποδίδονται στη γεωγραφική αυτή καταγωγή και του οποίου η παραγωγή ή/και μεταποίηση ή/και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
Ε.Π.Ι.Π. (Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα)
Αφορά κυρίως προϊόντα μεταποίησης που χαρακτηρίζονται από τη σύσταση ή τον τρόπο παρασκευής τους.
Το προϊόν έχει ιστορία δεκαετιών ή και αιώνων και ενσωματώνει την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα, δηλαδή τη λαογραφία και τις παραδόσεις του λαού που τα παράγει.
Τα προϊόντα αυτά βασίζονται στην παράδοση και τη διατροφική κουλτούρα των Ευρωπαίων πολιτών και παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία οφείλονται στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής καλλιέργειας και στις ειδικές συνθήκες παραγωγής και μεταποίησης.
Σήμανση
Τα προϊόντα, τα οποία έχουν περάσει ολοκληρωμένη την διαδικασία και έχει καταχωρηθεί η ονομασία Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ε.Π.Ι.Π. σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν δικαίωμα της αντίστοιχης σήμανσης στο καταχωρημένο προϊόν τους. Οι αντίστοιχες σημάνσεις είναι:
Π.Ο.Π. Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης
P.D.O. Protected Designation of Origin
Π.Γ.Ε. Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη
P.G.I. Protected Geographical Indication
Ε.Π.Ι.Π. Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα
T.S.G. Traditional Speciality Guaranteed
Ορισμένες βασικές κατηγορίες για την καταχώρηση φακέλων που αφορούν προϊόντα είτε Π.Ο.Π. είτε Π.Γ.Ε. είναι οι κάτωθι:
- Νωπά κρέατα (και βρώσιμα παραπροϊόντα σφαγίων)
- Προϊόντα κρέατος (μαγειρευτά, παστά, καπνιστά κ.λπ.)
- Τυριά
- Λοιπά προϊόντα ζωικής προέλευσης (αυγά, μέλι, διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα πλην βουτύρου κ.λπ.)
- Έλαια και λίπη (βούτυρο, μαργαρίνη, λάδι κ.λπ.)
- Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, νωπά ή μεταποιημένα
- Νωπά ψάρια, μαλάκια και μαλακόστρακα και προϊόντα αυτών
- Λοιπά προϊόντα του παραρτήματος I της Συνθήκης (μπαχαρικά κ.λπ.)
- Μπίρα
- Σοκολάτα και παράγωγα προϊόντα
- Προϊόντα αρτοποιίας, ζαχαροπλαστικής, ζαχαρώδη παρασκευάσματα ή προϊόντα μπισκοτοποιίας
- Ποτά με βάση εκχυλίσματα φυτών
- Ζυμαρικά
- Αλάτι
- Φυσικά Κόμμεα και ρητίνες
- Πολτός μουστάρδας
- Σανός
- Αιθέρια Έλαια
- Φελλός
- Κοχενίλλη
- Καλλωπιστικά Άνθη και φυτά
- Βαμβάκι
- Μαλλί
- Λυγαριά
- Ξεφλουδισμένο Λινάρι
Ορισμένες βασικές κατηγορίες για την καταχώρηση φακέλων που αφορούν προϊόντα Ε.Π.Ι.Π. είναι οι κάτωθι:
- Προπαρασκευασμένα γεύματα
- Μπίρα
- Σοκολάτα και παράγωγα προϊόντα
- Προϊόντα ζαχαροπλαστικής, ζαχαρώδη παρασκευάσματα ή προϊόντα μπισκοτοποιίας
- Ποτά με βάση εκχυλίσματα φυτών
- Ζυμαρικά
- Αλάτι
Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση και καταχωρήσεις ονομασίας:
Στη χώρα μας μέχρι και το 2016, έχουν κατοχυρωθεί 74 ονομασίες Π.Ο.Π. και 27 ονομασίες Π.Γ.Ε.
Παράδειγμα:
- 29 ελαιόλαδα (Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.)
- 21 τυριά (Π.Ο.Π.)
- 31 φρούτα-λαχανικά-ξηροί καρποί (Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.)
- 11 επιτραπέζιες ελιές (Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.)
- 2 κρέατα (Π.Ο.Π.)
- 7 λοιπά (Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.)
Διευκρινήσεις
- Οι καταχωρήσεις ονομασίας προέλευσης είναι εθνικής σημασίας καταχωρήσεις, οι οποίες δεν αποσκοπούν σε αποκλειστική ιδιωτική εμπορική εκμετάλλευση μόνο μίας εταιρείας. Συνεπώς το παραγόμενο προϊόν της συγκεκριμένης οριζόμενης περιοχής είτε αυτό είναι μεταποιημένο προϊόν είτε α΄ύλη αφορά το σύνολο της οριζόμενης περιοχής όπως και των ομοειδή επιχειρήσεων ή συνεταιρισμών που εδρεύουν στην εν λόγω περιοχή. Για αυτό και το καλύτερο είναι, μία απόφαση διεκδίκησης για καταχωρημένη ονομασία προέλευσης να είναι συνεπακόλουθο κοινής διεκδίκησης μίας ομάδας παραγωγών της περιοχής.
- Σχετικά με την κατηγορία Ε.Π.Ι.Π. αυτή αφορά μεταποιημένο προϊόν, το οποίο είναι παραδοσιακό προϊόν της περιοχής, με συνταγή η οποία βασίζεται η παραγωγή του προϊόντος για τουλάχιστον 30 χρόνια.
Διαδικασία που ακολουθείται σε συνεργασία με τους αιτούντες κατάθεσης φακέλου, για την καταχώριση ονομασίας Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ε.Π.Ι.Π.
- Ορίζεται ποιο θα είναι το προϊόν για το οποίο θα προετοιμαστεί η σύνταξη του φακέλου κατάθεσης αίτησης για καταχώριση.
- Ορίζεται ποια κατηγορία καταχώρησης ονομασίας θα διεκδικηθεί.
- Ορίζεται με σαφήνεια η περιοχή και τα όρια της, στην οποία αιτούμαστε να έχει την διεκδίκηση της ονομασίας προέλευσης του προϊόντος.
- Πραγματοποιούνται συνεντεύξεις, αναζήτηση στοιχείων, ιστορικών δεδομένων, βιβλιογραφικών αναφορών, διαδικτυακών αναφορών, εργαστηριακές αναλύσεις, σύνταξη των τελικών απαιτούμενων εγγράφων τα οποία περιλαμβάνονται στον φάκελο κατάθεσης του προϊόντος, αναλόγως την κατηγορία ονομασίας που έχουμε επιλέξει και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος.
- Αποστέλλεται ο φάκελος με την τελική μορφή του, στην ομάδα που έχει αιτηθεί την ονομασία καταχώρησης και για την λήψη των αντίστοιχων υπογραφών.
- Κατατίθεται ο φάκελος μαζί με όλα τα συνημμένα, σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, στην Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας, Τμήμα Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε./Ε.Π.Ι.Π., του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και παίρνει αριθμό πρωτοκόλλου και την σειρά του σχετικά με άλλες καταχωρήσεις ονομασίας.
- Με τον έλεγχο του φακέλου από το αντίστοιχο τμήμα, πραγματοποιείται συνεργασία με την Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας για την τελική μορφή του φακέλου και των τεκμηρίων του.
- Με την πλήρη ολοκλήρωσή του, μέρος του φακέλου από την Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας, δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για να υπάρξει δημοσιοποίηση της διεκδίκησης και την ύπαρξη τυχόν ενστάσεων από άλλους παραγωγούς ή περιοχές, σε εθνικό επίπεδο.
- Μόλις σε εθνικό επίπεδο, έχουν διαλευκανθεί οι ενστάσεις ή δεν υπάρξουν ενστάσεις τότε ο φάκελος από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Μέρος του φακέλου, δημοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να υπάρξει δημοσιοποίηση της διεκδίκησης μεταξύ χωρών Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ύπαρξη τυχόν ενστάσεων από άλλες χώρες, παραγωγούς ή περιοχές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Μόλις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν διαλευκανθεί οι ενστάσεις ή δεν υπάρχουν ενστάσεις τότε υπάρχει στο προϊόν καταχώρηση προστατευόμενης αντίστοιχης ονομασίας.
Προγράμματα κρατικών επιχορηγήσεων για σύνταξη φακέλων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ε.Π.Ι.Π. που έχουν “τρέξει” τα τελευταία χρόνια.
Για 2 συνεχή έτη, το Υπουργείο Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης: ΥΜΑΘ), την άνοιξη των τελευταίων ετών, προκηρύσσει το πρόγραμμα “Παράγω” «Επιχορήγηση Δράσεων Προώθησης Στοιχείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Παραδοσιακών Τοπικών Προϊόντων στη Μακεδονία και Θράκη».
Στόχος του προγράμματος «Παράγω» είναι:
«Η ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω των τοπικών προϊόντων του κάθε τόπου, την σύνδεση των προϊόντων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους με τη βιοποικιλότητα, τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής και μεταποίησης, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα της παραγωγής των τοπικών κοινωνιών. Επίσης, στόχος είναι η ενίσχυση ορεινών, ημιορεινών, παραμεθόριων και μειονεκτικών περιοχών, καθώς και η παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση των τοπικών κοινωνιών της Μακεδονίας και Θράκης».
Το πρόγραμμα «Παράγω» απευθύνθηκε στους φορείς:
ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας, Ομάδες Παραγωγών, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί Γυναικών και Συνεργατικά Σχήματα και Δίκτυα-ΑΜΚΕ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, Παραγωγής και Προώθησης ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ προϊόντων.
- Το πρώτο μέρος του προγράμματος περιλάμβανε την προσκόμιση απαιτούμενων δικαιολογητικών από τους φορείς, την αίτηση του φορέα, με την Διαγνωστική Έκθεση και το Ενιαίο Έγγραφο.
- Το δεύτερο μέρος (μετά την προέγκριση), περιλαμβάνει την προσκόμιση τιμολογίων των εγκρινόμενων δαπανών, την διαβούλευση και τον αριθμό πρωτοκόλλου με την κατάθεση της αίτησης, του φακέλου στη Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας, Τμήμα ΠΟΠ ΠΓΕ ΕΠΙΠ.
Πλεονεκτήματα που απολαμβάνουν από την καταχώρηση ονομασίας Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ε.Π.Ι.Π., οι τοπικές κοινωνίες:
Χαρακτηριστικά του προϊόντος
- Η προστασία παρέχεται και επιβάλλεται από αρμόδιες, δημόσιες αρχές, ενώ το όνομα δεν χορηγείται σε έναν παραγωγό της περιοχής, αλλά σε οποιονδήποτε παράγει το προϊόν με βάση τις προδιαγραφές του στην οριζόμενη περιοχή (για Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε.).
- Με την κατοχύρωση ονομασίας, το όνομα διατηρείται και προστατεύεται για προϊόντα που αντιπροσωπεύουν τις προδιαγραφές και παράγονται εντός οριοθετημένης γεωγραφικής ζώνης (για ΠΟΠ, ΠΓΕ).
- Η κατοχύρωση ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ παρέχει εγγυήσεις προς τον καταναλωτή για την καταγωγή, την ποιότητα και την αυθεντικότητα του προϊόντος.
Καταναλωτές
- Εκτιμούν την παράδοση, δίνουν μεγάλη σημασία στη σύνδεση των χαρακτηριστικών κάποιων προϊόντων με ένα ορισμένο τόπο,
- εκτιμούν την ποιότητα του προϊόντος,
- αυξάνεται το ενδιαφέρον τους για τα επιμέρους χαρακτηριστικά και ομορφιές της περιοχής
- η καταναλωτική τους συμπεριφορά επηρεάζεται ανάλογα,
- περιλαμβάνεται η προθυμία τους να αγοράσουν προϊόντα με προστιθέμενη αξία.
Ωφέλειες στην Τοπική κοινωνία
Πολλά είναι τα πλεονεκτήματα που συγκεντρώνουν τα προϊόντα με κατοχύρωση ονομασίας (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ) τόσο για τους αγρότες, για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στον τομέα των τροφίμων, για το εργατικό δυναμικό, για τον τουρισμό όσο και για τους καταναλωτές.
- Αφορούν προϊόντα τα οποία έχουν να αφηγηθούν στους καταναλωτές μια «ιστορία», είναι ιδιαίτερα λόγω της καταγωγής τους καθότι προάγουν την ποικιλομορφία στη γεωργία και το περιβάλλον.
- Στις περισσότερες περιπτώσεις η αναγνώριση ενός παραδοσιακού αγροτικού προϊόντος έχει ως αποτέλεσμα την προσέλκυση επισκεπτών στην περιοχή, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τη διατήρηση του τοπικού πληθυσμού και την αύξηση των εισοδημάτων.
Μεταποίηση
Ευνοούνται:
- Επιχειρήσεις Επεξεργασίας / Μεταποίησης (καλύτερες τιμές α΄υλών, σταθερή ποιότητα α΄υλών / τελικού προϊόντος, ευκαιρίες καθιέρωσης εταιρικού Brand name, σχετιζόμενο με την φήμη, γαστρονομική παράδοση, καλύτερο προγραμματισμό παραγωγής, αύξηση δικτύου πωλήσεων στο εσωτερικό της χώρας, δημιουργία ευκαιριών εξαγωγών).
- Νεότερες γενιές περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης ως ανθρώπινο δυναμικό ή ευκαιρία έμπνευσης και υλοποίησης επιχειρηματικών κινήσεων.
- Περισσότερο ευαίσθητες ομάδες (γυναίκες – δημιουργία/ διατήρηση γυναικείων συνεταιρισμών).
Καλλιεργήσιμες Εκτάσεις
Κίνητρο για διατήρηση και αύξηση καλλιεργητικών εκτάσεων έχοντας γνώση καλύτερων προοπτικών απορρόφησης όλης της παραγωγής είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό.
Ευνοούνται:
- Αγρότες (καλύτερες τιμές, μακροπρόθεσμες συμβάσεις, ως εκ τούτου καλύτερο προγραμματισμό παραγωγής, γνώση προώθησης της παραγωγής τους, αύξηση δικτύου πωλήσεων τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και αύξηση – διατήρηση εξαγωγών).
- Νεότερες γενιές καθότι κληροδοτούν από τον νομό στον οποίο υπάγονται ευκαιρίες απασχόλησης και επιχειρηματικότητας.
- Παράδοση – Φήμη – Γη (περισσότερο ποιοτική ζωή, εκτίμηση της γης, σύνδεση της περιοχής με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος).
Τουρισμός – Κοινωνία
Ευνοούνται:
- Ξενοδοχεία / τουριστικά καταλύματα / αγροτουρισμός (Σε συνδυασμό με τις ομορφιές της περιοχής και την ανάδειξη τοπικής γαστρονομίας, προσέλκυση τουριστών, επέκταση μορφών τουρισμού όπως π.χ. εναλλακτικός τουρισμός).
- Δημιουργία τρόπων ανάδειξης χαρακτηρικών περιοχής (π.χ. δημιουργία μοντέρνων, γαστρονομικών μονάδων εστίασης).
- Ευκαιρίες συμμετοχής επιχειρήσεων ή κοινότητας σε νέα Ευρωπαϊκά Προγράμματα και σε νέες μορφές πιστοποιήσεων.
- Περισσότερο «ενωμένος» ο τοπικός πληθυσμός με περισσότερο κοινό προσανατολισμό.
- Διατήρηση τοπικού πληθυσμού.
- Εκτίμηση του τόπου τους από τις νεότερες γενιές και εκτίμηση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής.
Για περισσότερες πληροφορίες ή την λήψη προσφοράς επικοινωνήστε μαζί μας